Matmazel Julie
August Strindberg’in 1888 yılında kaleme aldığı Matmazel Julie Rüstem Ertuğ Altınay’ın çevirisiyle 2012 yılında Agora Kitaplığı tarafından yayımlandı. Döneminde İsveç’te tartışmalara yol açmış bu oyun, ülkesinde prömiyer yapamadı, ilk temsilini Kopenhag kentinde gerçekleştirebildi. Birçok araştırmacı yazarın eserlerinde öz yaşam öyküsünden alıntılar ve esinlenmeler bulunduğunu iddia etmektedir. Strindberg de Matmazel Julie oyununa ziyarete gittiği bir evde gözlemlediği bir olayın ilham verdiğini söyler.
Kuzey edebiyatında Strindberg’in bu oyunu Norveçli oyun yazarı Henrik Ibsen’in Bir Bebek Evi oyununa cevap niteliğinde olduğunu öne süren araştırmacılar vardır: Hem biçim hem içerik bakımından bu iki oyun arasında benzerlikler ve karşıtlıklar olduğunu öne sürerler. Dönemin tartışmalı kavramları iki oyunda da kendini gösterir: Hıristiyanlık, din, toplum, burjuva ahlakı, aristokrasi, sınıf, kadınlık, erkeklik, şeref, namus…
Strindberg’in diğer yapıtlarında olduğu gibi Matmazel Julie oyununda da dışavurumcu, gerçeküstü ve avangard akımın izleri görülür. Strindberg Matmazel Julie oyununda olay örgüsü/durum çözümlemesi, mekân/zaman kurgusu ve kullandığı farklı türlerle bir yandan toplumsal cinsiyet, sınıf ve cinsellik arasındaki çatışma ve çelişkileri sadece üç karakterle -Julie, Jean ve Kristin- kurguladığı hikayeyle gözler önüne sürerken, diğer yandan da felsefi ve ontolojik bir soruyu öne çıkarır: İnsanın varoluş ve varlık sorunsalı. Bu sorgulamalar sahnede seyredilenin gerçekliğini de sorgulatır. Bu hikâye hem gerçektir hem de değildir. Pantomim ve bale sahnelerindeki yabancılaştırma gibi oyundaki eylemler de seyirci için açık bırakılır.
August Strindberg’in Matmazel Julie adlı eseri, kullandığı dil, üslup ve biçimiyle, metinde yarattığı yabancılaştırmayla, gerçek ile gerçek olmayan arasında kurduğu yapıyla, sınıf, toplumsal cinsiyet ve cinsellik çelişkileriyle hala güncelliğini koruyan avangart tiyatronun en önemli metinleri arasında yer almaktadır.
Tiyatro Boyalı Kuş 2012-2013 tiyatro sezonunda Matmazel Julie’yi bu çeviriyle sahneye taşımıştır.
